Prawidłowo zaprojektowana konstrukcja dachu skośnego oraz odpowiednio dobrane ocieplenie to dwa niezbędne warunki dla uzyskania zdrowego i komfortowego klimatu wnętrz – nie tylko na samym poddaszu, lecz i w całym budynku. W poniższym poradniku podpowiadamy, jak zadbać o prawidłową izolację termiczną, wentylację oraz szczelność powietrzną w tego typu konstrukcjach.
Ponieważ dachy skośne z opierają się na konstrukcji szkieletowej, rozległe puste przestrzenie w więźbie dachowej wymagają zastosowania izolacji termicznej o dużej sprężystości, a jednocześnie stabilnej mechanicznie. W te potrzeby dobrze wpisuje się wełna kamienna o niższej gęstości i zaburzonej strukturze włókien, która łatwo wpasowują się pomiędzy krokwie i skutecznie wypełniają puste przestrzenie.
Projektując przestrzeń poddasza, konieczne może się też okazać wykonanie cofniętej ścianki kolankowej. W takim układzie korzystnym rozwiązaniem jest poprowadzenie ocieplenia po stropie i ściance kolankowej, które powinno łączyć się z termoizolacją w szczelinie fasady. Powstająca w rezultacie nieocieplona przestrzeń powietrzna nie tylko chroni poddasze przed ucieczką ciepła zimą i przegrzewaniem w sezonie letnim, ale ułatwia też wentylację ocieplonych połaci dachu.
Wybór optymalnej grubości izolacji dla danego projektu ułatwiają poniższe diagramy, które prezentują gotowe obliczenia wartości współczynnika przenikania ciepła U dla konstrukcji dachu skośnego oraz ściany kolankowej, wykonane zgodnie z normą PN-EN ISO 6946: 2004.
Wartości U dla dachu skośnego i ścian na poddaszu użytkowym [W/m2K]:
Szczelność powietrzna
Budynek powinien mieć ciągłą izolację cieplną, ale powinien też być szczelny powietrznie – tak, by nie dopuścić do niepotrzebnego wychładzania zimą oraz przegrzewania latem. Szczelność powietrzna przekłada się bowiem bezpośrednio na zapotrzebowanie energii do ogrzewania i chłodzenia. A ponieważ dachy skośne stanowią największą strefę ucieczki ciepła z budynku, w ich przypadku to warunek wręcz konieczny – bez względu na to, czy projektowany obiekt powstaje w układzie szkieletowym, czy murowanym.
Celem badania szczelności powietrznej budynku, które dokładnie określa norma PN-EN 13829, jest wyznaczenie współczynnika n50, a więc parametru potrzebnego do obliczeń charakterystyki energetycznej. Załącznik 2, p. 2 Warunków Technicznych teoretycznie wymaga, by obiekty z wentylacją naturalną osiągały wartość współczynnika n50 ≤ 3,0 h-1, a z wentylacją mechaniczną: n50 ≤ 1,5 h-1. Teoretycznie, ponieważ zapis ma charakter zalecenia, a nie wymogu. Element ten na pewno warto jednak wziąć pod uwagę przy projektowaniu dachu budynku – zwłaszcza, jeśli realizujemy dom o wysokim standardzie energetycznym, wyposażony w wentylację z odzyskiem ciepła.
– Zazwyczaj to właśnie w górnych strefach domu panuje nadciśnienie powietrza. Zimą, kiedy amplitudy temperatur na zewnątrz i wewnątrz są wyższe, rosną też różnice ciśnienia. Aby uniknąć intensywnej wymiany ciepła i szkód wywołanych przepływem wilgoci, należy zadbać o szczelność połączeń między elementami konstrukcyjnymi – podpowiada Adam Buszko, ekspert firmy Paroc. – W praktyce wystarczającą szczelność powietrzną uzyskamy, stosując odpowiednie bariery infiltracyjne, na przykład w postaci folii wiatroizolacyjnych. W tym charakterze możemy też wykorzystać płyty z wełny kamiennej PAROC WAS 25t, które jednocześnie stanowią przedłużenie warstwy termoizolacyjnej – dodaje.
Wentylacja
Obok szczelności powietrznej samych przegród dachowych, dużą rolę odgrywa jednocześnie poprawne zaprojektowanie szczeliny wentylacyjnej, której zadaniem jest usuwanie z niej nadmiaru wilgoci, a co za tym idzie – utrzymywanie jej w stanie suchym i zapewniającym prawidłowe funkcjonowanie.
Otwory wlotowe projektujemy w dolnej części dachu, aby umożliwić wniknięcie powietrza do szczeliny. W szczelinie powietrze się ogrzewa, zabierając nadmierną wilgoć kieruje się do góry, gdzie przez otwory wylotowe jest usuwane na zewnątrz. Na całej długości przestrzeni wentylacyjnej, poza okapem-wlotem i kalenicą-wylotem, jej minimalny przekrój poprzeczny powinien wynosić 200 cm2 dla pasa o szerokości 1 m.
– Oznacza to, że znamionowa wysokość tej przestrzeni nie może być mniejsza, niż 2 cm – wskazuje Adam Buszko. – W praktyce, biorąc pod uwagę pewną tolerancję wykonania oraz zawężenie przekroju przez krokwie, wysokość tę należy projektować pomiędzy 2,5, a 3 cm – dodaje.
Najniższe wymagane przekroje dla przestrzeni wentylacyjnych pod warstwą wstępnego krycia dachów spadzistych, wentylowanych prezentuje poniższa tabela.
W kolumnie III wysokość przestrzeni wentylacyjnej wyliczona jest przy założeniu, że drewno zawęża przekrój o około 16%. W kolumnie IV podane przekroje dotyczą jednej połaci dachowej. Jeżeli wentylacja ma wylot w postaci dachówek wentylacyjnych, to zbierają one powietrze wentylujące z jednej połaci i ich sumaryczna powierzchnia przekrojów musi odpowiadać wartościom podanym w tabeli. Jeżeli natomiast wylot wentylacji jest poza gąsiorem, to powierzchnię podaną w tabeli trzeba podwoić, ponieważ gąsior zbiera powietrze z dwóch przestrzeni wentylacyjnych (dwóch połaci).